Hoeveel mensen hebben een strafblad?
28 april 2023
Een strafblad is een officieel document waarin alle misdrijven staan vermeld waarvoor iemand is veroordeeld. Een strafblad wordt officieel een Uittreksel Justitiële Documentatie genoemd. Het hebben van een strafblad kan gevolgen hebben voor je toekomst, zoals het vinden van werk of het reizen naar bepaalde landen. In deze blog lees je meer over hoeveel mensen in Nederland een strafblad hebben, wat de gevolgen zijn en hoe je een strafblad kunt inzien.
Inhoud
In deze blog lees je meer over:
Wat is een strafblad?
Een strafblad is een overzicht van strafbare gegevens in het Justitieel Documentatie Systeem. Het is een document waarin alle veroordelingen van een persoon zijn opgenomen. Dit document wordt bijgehouden door de Justitiële Informatiedienst (JustID) en bevat informatie over alle misdrijven waarvoor iemand veroordeeld is.
Het gaat hierbij niet alleen om misdrijven waarvoor iemand gevangenisstraf heeft gekregen, maar ook om bijvoorbeeld geldboetes of taakstraffen. Een strafblad is bedoeld om inzicht te geven in het justitiële verleden van een persoon en wordt onder andere gebruikt bij het beoordelen van sollicitanten, bij het aanvragen van een Verklaring Omtrent het Gedrag (VOG) en bij de beoordeling van een asielaanvraag.
In onderstaande grafiek zie je hoeveel verdachten er waren in Nederland in 2022, per leeftijdsgroep. Het totale aantal verdachten is circa 6% van de Nederlandse bevolking.
Hoeveel mensen hebben een strafblad?
Volgens het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) had ongeveer 8% van de Nederlandse bevolking van twaalf jaar en ouder in 2019 een strafblad. Dit komt neer op ongeveer 1,3 miljoen mensen.
Het aantal minderjarigen met een strafblad is in de afgelopen jaren gedaald. In 2019 hadden ongeveer veertienduizend minderjarigen een strafblad, tegenover 22.000 in 2010. Dit is een positieve ontwikkeling, maar het blijft belangrijk om te voorkomen dat jongeren in de criminaliteit belanden.
Dit zijn de meest voorkomende strafbare feiten
Winkeldiefstal is één van de meest voorkomende misdrijven waarvoor mensen een strafblad kunnen krijgen. Als je betrapt wordt op winkeldiefstal en je wordt veroordeeld, dan krijg je een strafblad.
Het is belangrijk om te weten dat een winkeldiefstal, ook al gaat het om een klein bedrag, ernstige gevolgen kan hebben. Naast een strafblad kan de winkelier je bijvoorbeeld ook een winkelverbod opleggen.
Andere veel voorkomende strafbare feiten zijn bijvoorbeeld:
De gevolgen van een strafblad
Een strafblad kan gevolgen hebben voor verschillende aspecten van iemands leven. Zo kan het vinden van werk lastiger worden, omdat werkgevers van een sollicitant kunnen vragen om een Verklaring Omtrent Gedrag (VOG) te overleggen.
Het kan dan zijn dat de aantekening op het strafblad een belemmering vormt voor het doel waarvoor de VOG wordt aangevraagd. Screeningsautoriteit Justis kan de aanvraag dan afwijzen.
In sommige gevallen kan een strafblad ook invloed hebben op het afsluiten van een verzekering. Daarnaast kan een strafblad ook van invloed zijn op iemands reismogelijkheden. Sommige landen weigeren namelijk mensen met een strafblad de toegang. Dit geldt onder andere voor:
Wanneer krijg je een strafblad?
Voor lichte overtredingen, zoals wildplassen of fietsen zonder licht, krijg je geen strafblad. Je krijgt een strafblad als je veroordeeld bent voor een misdrijf. Misdrijven zijn ernstige strafbare feiten, zoals diefstal, mishandeling of verkrachting. Als iemand een strafbaar feit pleegt, en wordt vervolgd door het Openbaar Ministerie (OM), dan komt dit in de meeste gevallen op het strafblad te staan.
Wanneer vervalt een strafblad?
Hoelang een strafblad bewaard blijft hangt af van de overtreding of het misdrijf. In principe worden justitiële gegevens vijf jaar na een overtreding verwijderd. Als er een vrijheidsstraf of taakstraf is opgelegd gebeurt dit pas na tien jaar.
Bij misdrijven duurt het langer voordat een strafblad vervalt. Dit kan bijvoorbeeld twintig jaar na de uitspraak zijn. Bij zedenmisdrijven, een levenslange gevangenisstraf, of wanneer een maatregel langer dan veertig jaar duurt, is de bewaartermijn zelfs tachtig jaar.
Lees ook: wanneer vervalt een strafblad?
Een Uittreksel Justitiële Documentatie inzien
Het is mogelijk om je eigen strafblad in te zien. Hiervoor moet je een verzoek indienen bij de Justitiële Informatiedienst (JustID). Je hebt hiervoor wel een geldig identiteitsbewijs nodig.
Het is niet mogelijk om het strafblad van iemand anders op te vragen. Als je een werkgever een bewijs van goed gedrag wil, dan kan hij of zij een sollicitant vragen om een VOG te overleggen. Zo kan de werkgever beoordelen of de persoon geschikt is voor de functie.
Een strafblad en de VOG-aanvraag
Een VOG is een verklaring waaruit blijkt dat het gedrag van iemand in het verleden geen bezwaar vormt voor het vervullen van een specifieke taak of functie, zoals werken in de kinderopvang of in de beveiliging.
Het hebben van een strafblad kan gevolgen hebben voor de aanvraag van een Verklaring Omtrent het Gedrag (VOG). Bij de aanvraag van een VOG wordt het strafblad van de aanvrager geraadpleegd. Als blijkt dat iemand een relevant strafbaar feit heeft gepleegd, kan dit leiden tot een afwijzing van de aanvraag.
Het is echter niet zo dat een strafblad altijd leidt tot het afwijzen van een VOG-aanvraag. Het hangt af van het soort misdrijf en de functie waarvoor de VOG wordt aangevraagd. Bij sommige misdrijven kan de VOG-aanvraag worden afgewezen, terwijl bij andere misdrijven de aanvraag wel wordt goedgekeurd.
Conclusie
Een strafblad kan gevolgen hebben voor verschillende aspecten van iemands leven, zoals het vinden van werk of het reizen naar bepaalde landen. Ongeveer 8% van de Nederlandse bevolking van twaalf jaar en ouder heeft een strafblad. Het aantal minderjarigen met een strafblad is de afgelopen jaren gedaald.
Winkeldiefstal is één van de meest voorkomende misdrijven waarvoor mensen een strafblad kunnen krijgen. Een strafblad krijg je als je veroordeeld bent voor een overtreding of misdrijf. Een strafblad soms na een bepaalde bewaartermijn. Het is mogelijk om je eigen strafblad in te zien. Hiervoor kun je een verzoek indienen bij de Justitiële Informatiedienst.
Bij een VOG-aanvraag kan het hebben van een strafblad leiden tot een afwijzing. Dit is het geval wanneer het gepleegde strafbare feit een belemmering is voor het doel waarvoor de VOG wordt aangevraagd.
