Wanneer vervalt een strafblad?
16 november 2020
Laatste update: 16 mei 2023
Een VOG aanvragen met een strafblad is gewoon mogelijk, maar het zou goed kunnen dat je toch met vragen zit. Je bent in het verleden bijvoorbeeld in aanraking geweest met het Openbaar Ministerie en hebt een strafbaar feit gepleegd, en nu vraagt een werkgever je om een VOG. Of je wilt een visum aanvragen, maar bent bang dat een vergrijp uit het verleden dit zal bemoeilijken. Dan kun je wel wat opheldering gebruiken. Wanneer wordt een VOG afgewezen? En wanneer vervalt een strafblad? VOGnodig geeft graag antwoord op al je vragen.
Hoeveel mensen hebben een strafblad?
Meerdere mensen in Nederland leven met een strafblad. In 2021 was 0,8% van de bevolking verdacht van een misdrijf. Bij alle generaties en herkomstgroepen neemt het percentage geregistreerde verdachten van misdrijven sinds 2005 af. Onder migranten daalde het aantal verdachten van 3,3% in 2005 tot 1,1% in 2021.
Wat houdt een strafblad in?
Als je wordt veroordeeld voor een overtreding of misdrijf, kun je voor het gepleegde strafbare feit een strafblad krijgen. Je krijgt bijvoorbeeld een aantekening op je strafblad als je door het Openbaar Ministerie een strafbeschikking opgelegd hebt gekregen en in één van de justitiële inrichtingen in Nederland hebt gezeten. In officiële termen heet een strafblad een 'uittreksel Justitiële Documentatie'.
Op je volledige uittreksel Justitiële Documentatie, of strafblad, staat welke overtredingen of misdrijven je hebt begaan. Wat er op je strafblad komt te staan is vastgelegd in de Wet justitiële en strafvorderlijke gegevens en het Besluit justitiële en strafvorderlijke gegevens.
Wanneer heb je een strafblad?
Bij overtredingen geldt dat je niet altijd een strafblad krijgt. Dit hangt namelijk af van de soort overtreding en de opgelegde straf. Bij misdrijven krijg je altijd een strafblad, mits je twaalf jaar of ouder bent. Misdrijven waarvoor je een strafblad krijgt zijn zwaardere gepleegde strafbare feiten zoals rijden onder invloed, openlijke geweldpleging, diefstal of moord. Ook als je diefstal gepleegd hebt krijg je een strafblad.
Deze zaken worden door de rechtbank behandeld. Het kan zijn dat je voor een misdrijf een gevangenisstraf of een vrijheidsbenemende maatregel zoals TBS krijgt opgelegd.
Wanneer worden overtredingen en misdrijven verwijderd?
Overtredingen vervallen vijf jaar na de einduitspraak of vijf jaar na het volledig betalen van een strafbeschikking. Als er een vrijheidsstraf of taakstraf is opgelegd, gebeurt dit na tien jaar. In de wet staat ook dat misdrijven waarbij minder dan zes jaar gevangenisstraf is gesteld, twintig jaar blijven bestaan.
Als er zes jaar of meer gevangenisstraf is gesteld, worden ze pas na dertig jaar verwijderd. De termijn gaat in na “onherroepelijke afdoening van de strafzaak”, oftewel de definitieve uitspraak waartegen je niet meer in beroep kunt gaan. Of er nog een bijkomende straf wordt opgelegd, zoals het inleveren van het rijbewijs, maakt hierbij geen verschil.
Hoe lang blijft een strafblad staan?
De strafbare feiten worden na de volgende termijnen verwijderd:
- Overtredingen: 5 jaar
- Overtredingen (vrijheidsstraf of taakstraf): 10 jaar
- Overtredingen door rechtspersoon: 10 jaar
- Misdrijven < 6 jaar gevangenisstraf: 20 jaar
- Misdrijven > 6 jaar gevangenisstraf: 30 jaar
- Misdrijven > 20 jaar gevangenisstraf: 50 jaar
- Misdrijven (levenslang of TBS > 40 jaar): 80 jaar
- Misdrijven (zedendelicten): 80 jaar
Hoe kan ik mijn strafblad bekijken?
Je kunt geen uittreksel op papier ontvangen, maar wel je eigen strafblad inzien. Hiervoor moet je een verzoek indienen bij de Justitiële Informatiedienst Justid. Je stafblad opvragen kun je schriftelijk of per e-mail doen. Vermeld in jouw verzoek je naam, adres en telefoonnummer, en stuur ook een kopie van een geldig identiteitsbewijs mee.
Hierna krijg je een uitnodiging van de rechtbank om het uittreksel van jouw strafblad in te kunnen zien. Hiervoor moet je een vergoeding betalen. Het is niet mogelijk om een kopie van dit uittreksel te ontvangen. Ook kun je nooit het strafblad inzien van iemand anders en kun je niet je strafblad online inzien. Wil je je volledige justitiële documentatie inzien, dan krijg je een uitnodiging van Justid.
Het Openbaar Ministerie (OM), de rechter en andere instanaties kunnen het strafblad raadplegen als dat volgens de wet is toegestaan en het noodzakelijk is.
Wie kan mijn strafblad inzien?
Een strafblad bevat veel persoonlijke informatie. Een strafblad vermeld alle onherroepelijke rechterlijke veroordelingen. Daarom heeft bijna niemand toegang tot je strafblad. Alleen jij, medewerkers van het strafregister en griffiers hebben toegang tot je uittreksel van het strafregister. In bepaalde gevallen kan ook een buitenlandse overheidsdienst inzage krijgen in het strafregister.
VOG aanvragen met een strafblad
Ook als je een strafblad hebt, kun je gewoon een VOG aanvragen. Zolang je maar staat ingeschreven in de Beroepsregistratie Personen (BRP) van een Nederlandse gemeente en een actieve DigiD hebt. Er zal wel extra onderzoek nodig zijn om te bepalen of je verleden met justitie het uitvoeren van je functie kan belemmeren, daarom kunnen de wachttijden oplopen.
Maar het hebben van een strafblad betekent niet per se dat je een bepaalde functie, zoals die van Buitengewoon Opsporingsambtenaar (BOA) niet meer kunt uitoefenen. Op basis van de gekozen screeningsprofielen wordt bepaald of de strafbare feiten relevant zijn. Verkeersovertredingen hoeven voor een docent bijvoorbeeld geen groot probleem te zijn, terwijl het waarschijnlijk niet verantwoord is om als taxichauffeur aan de slag te gaan.
Ook bij een Esta aanvraag kan het hebben van een strafblad een probleem zijn. Wil je graag afreizen naar Amerika en een Esta aan-ragen, vul dan het Esta formulier in. Dit kun je op diverse websites doen. Het is hierbij niet nodig om een VOG te overleggen.
Meer lezen: Kan ik een VOG met strafblad aanvragen?
Terugkijktermijn
Voor het beoordelen van aanvragen hanteert screeningsautoriteit Justis een zogeheten terugkijktermijn. Er wordt dus gekeken naar strafbare feiten die binnen een bepaalde termijn zijn gepleegd. Hierbij controleert Justis je justitiële gegevens in het justitieel documentatie systeem. Heb je strafbare feiten gepleegd, dan kan dit negatieve consequenties hebben voor je VOG-aanvraag.
Voor jongeren tot 23 jaar geldt een terugkijktermijn van twee jaar. Ben je ouder dan 23 jaar? Dan wordt er gekeken naar de afgelopen vier jaar. Bij zware delicten geldt vijf jaar. Ook bij ernstige geweldsdelicten wordt afgeweken van de terugkijktermijn van vier jaar.
Voor zedendelicten geldt geen maximum; deze feiten worden altijd meegenomen in de beoordeling. Hierbij geldt een onbeperkte terugkijktermijn. Voor uitzonderlijke gevallen waar grote risico’s aan verbonden zijn, kan de terugkijktermijn oplopen tot wel dertig jaar, zoals een functie in een justitiële inrichting.
De terugkijktermijn varieert bij functies met een hoge integriteitseis, zoals bij beëdigde tolken/vertalers of opsporingsambtenaren bijzondere opsporingsdiensten. Bij personeel van de Dienst Justitiële Inrichtingen gelden terugkijktermijnen van vier (personeel hoofdkantoor) en dertig jaar (extern en intern personeel).
Verder lezen: Wanneer wordt mijn VOG afgewezen?
VOG afgewezen?
Of je een VOG krijgt hangt dus af van welk strafbaar gesteld gedrag je hebt begaan en van wat er op je strafblad staat. Als je winkeldiefstal hebt gepleegd staat er iets anders op je strafblad dan wanneer je onder invloed hebt auto gereden.
Als Justis concludeert dat jouw verleden met justitie een bezwaar vormt voor het uitvoeren van je functie, zul je in eerste instantie een ‘voornemen tot afwijzing’ ontvangen. Zo kan het plegen van het strafbare feit openbare dronkenschap een belemmering vormen om een VOG af te geven aan taxichauffeurs.
Andere misdrijven die het afgeven van een VOG zouden kunnen bemoeilijken zijn mishandeling en het plegen van fraude. Deze misdaden vormen vooral een belemmering voor het uitoefenen van beroepen waarin het omgaan met kwetsbare doelgroepen zoals kinderen centraal staat of het omgaan met vertrouwelijke gegevens.
In het voornemen tot afwijzing staat dat jouw aanvraag op basis van dit onderzoek voorlopig wordt afgewezen, en op welke gronden deze beslissing is gemaakt. Je kunt hiertegen binnen zes weken na dagtekening schriftelijk in bezwaar gaan.
Verder lezen: Wat kun je doen als je VOG afgewezen wordt?
