Welke screeningsprofielen zijn er?
21 oktober 2022
Vraag je een Verklaring Omtrent het Gedrag Natuurlijke Personen (VOG NP) aan, dan bekijkt screeningsautoriteit Justis of je strafbare feiten hebt gepleegd. Zijn deze strafbare feiten belemmerend voor het doel waarvoor je de VOG aanvraagt, dan kan Justis de afgifte van de VOG weigeren. Zo is het voor het uitoefenen van een functie in de financiële dienstverlening bijvoorbeeld belangrijk dat je geen fraude hebt gepleegd. Bij de beoordeling maakt Justis gebruik van zogenaamde screeningsprofielen. In deze screeningsprofielen wordt uitgelegd waarom het nodig is om voor de betreffende branche of functie een VOG aan te vragen. Er wordt ook in omschreven welke strafbare feiten er binnen de betreffende branches en functies gepleegd kunnen worden. Ben je benieuwd naar welke screeningsprofielen er zijn? In deze blog lees je er meer over.
Waarom een Verklaring Omtrent het Gedrag nodig?
Voor het uitoefenen van functies of het lid worden van een vereniging is het soms nodig om een VOG aan te vragen. De verplichting tot het aanvragen van een VOG is dan onderdeel van het integriteitsbeleid. Hiermee verkleint de organisatie waarbij je gaat werken de kans op misstanden. Bijvoorbeeld bij het werken met kwetsbare personen, vertrouwelijke informatie of met geld en goederen.
Algemeen screeningsprofiel
Het algemene screeningsprofiel is onderverdeeld in acht risicogebieden. Binnen deze risicogebieden is er sprake van macht over bijvoorbeeld personen, goederen en productieprocessen. Het gaat om de volgende acht risicogebieden:
-
Informatie;
-
Geld;
-
Goederen;
-
Diensten;
-
Zakelijke transacties;
-
Proces;
-
Aansturen organisatie;
-
Personen.
Specifieke screeningsprofielen
Daarnaast zijn er specifieke screeningsprofielen ontwikkeld, bedoeld voor speciale beroepsgroepen en doelen. Deze profielen zijn afgeleid van de risicogebieden in het algemene screeningsprofiel. De volgende specifieke screeningsprofielen zijn er:
Politieke ambtsdragers
Dit screeningsprofiel geldt voor aspirant-volksvertegenwoordigers, -wethouders en -gedeputeerden, zoals leden van het Europees Parlement. Compromitterende situaties doen afbreuk aan het gezag en vertrouwen en moeten worden vermeden. In dit screeningsprofiel wordt dan ook een hoge mate van integriteit beoordeeld om de integriteit van politieke ambtsdragers te borgen.
Visum en emigratie
Bij dit screeningsprofiel worden de risico’s getoetst als iemand in het buitenland wenst te verblijven. Hierdoor kan de openbare orde van het ontvangende land in gevaar komen. Getoetst wordt bijvoorbeeld of de aanvrager bijvoorbeeld drugs-, gewelds- en zedendelicten heeft gepleegd.
Huisvestingsvergunning Wbmgp
De gemeenteraad kan bepalen dat een huisvestingsvergunning in bepaalde aangewezen complexen, straten of gebieden niet wordt verleend als er een vermoeden is dat het huisvesten leidt tot een toename van overlast of criminaliteit. Bij deze screening wordt er gekeken of de aanvrager in aanraking is gekomen met justitie vanwege strafbare feiten. Denk hierbij aan bijvoorbeeld geweldsdelicten of deelname aan criminele organisaties.
Buitengewoon opsporingsambtenaar (BOA)
Aan de toegekende bevoegdheden wordt van de buitengewoon opsporingsambtenaar een hoge mate van integriteit vereist. De BOA beschikt onder andere over goederen, werkt met voertuigen, en kan belast zijn met het vervoer van personen. Het onjuiste gebruik van objecten, voorwerpen, gegevens of gevoelige informatie kan hierbij een risico vormen voor mens en dier. Bij dit screeningsprofiel geldt een terugkijktermijn van tien jaar.
Vakantiegezinnen en adoptie
Dit screeningsprofiel is van toepassing op mensen die werkzaamheden uitvoeren waarbij zorg voor kinderen een rol speelt. Deze werkzaamheden dragen een hoog risico in zich omdat hierbij het welzijn en de veiligheid van kinderen in het geding is. Kinderen zijn afhankelijk van het vakantiegastgezin of de adoptiefouders. Het voorhanden hebben van gevaarlijke stoffen zoals drugs, of illegale vuurwapens vormen bijvoorbeeld een risico.
Gezondheidszorg en welzijn van mens en dier
Onder dit screeningsprofiel gelden beroepen in de zorg. In het verlenen van zorg ontstaat er een afhankelijkheidsrelatie. Hierdoor is er risico op bijvoorbeeld misbruik in de vorm van zeden- en geweldsdelicten. Ook is onder meer het risico op diefstal van goederen aanwezig, het onjuist gebruik van geneesmiddelen en medische apparatuur en het onjuist gebruik van gevoelige gegevens aanwezig.
Exploitatievergunning
Mensen met een exploitatievergunning kunnen bij het ontplooien van de bedrijfsactiviteiten bijvoorbeeld milieuregelgeving overtreden. Door de verkoop van ondeugdelijke producten of alcohol of verdovende middelen, is ook het risico op het in gevaar brengen van personen en de volksgezondheid aanwezig. Ook kunnen mensen met een exploitatievergunning fraude en misbruik plegen voor het eigen gewin.
Juridische dienstverlening
Dit screeningsprofiel stelt een hoge mate van integriteit aan advocaten. In deze sector wordt omgegaan met gevoelige informatie. Dit brengt onder andere het risico op misbruik van gegevens, het lekken van informatie, afpersing, chantage en vervalsing met zich mee. Ook bestaat er het risico van gewelds- en zedenmisdrijven. Bij dit screeningsprofiel geldt een terugkijktermijn van tien jaren.
Onderwijs
Bij het uitoefenen van functies in het onderwijs bestaat het risico op machtsmisbruik, bijvoorbeeld door chantage of zeden- en geweldsdelicten. Bij het omgaan met gevoelige informatie bestaat ook het risico van misbruik van gegevens, door bijvoorbeeld afpersing of verduistering. Directeuren en (con)rectoren kunnen hun medewerkers bovendien aanzetten tot strafbare gedragingen.
Taxibranche
Eén van de risico’s bij houders van chauffeurskaarten is dat de veiligheid van de passagiers en medeweggebruikers in gevaar wordt gebracht. Bijvoorbeeld door rijden onder invloed of agressief gedrag. Ook bestaat in deze branche het risico op onder andere geweld- en zedendelicten, afpersing, of vervalsing van de chauffeurskaart.
Bij ondernemers in de taxibranche bestaat onder andere het gevaar van machtsmisbruik. Ook kan de veiligheid van personen en goederen in gevaar worden gebracht en bestaat het risico dat voertuigen onverzekerd zijn.
(Gezins)voogd bij voogdij-instellingen, reclasseringswerker, raadsonderzoeker en maatschappelijk werker
Bij het uitoefenen van deze functies is er sprake van een afhankelijkheidsrelatie. Hierdoor is onder andere het risico op zedendelicten, geweld of het op andere wijze in gevaar brengen van de veiligheid van kwetsbare personen aanwezig. Ook is er het risico op misbruik en het lekken van gevoelige en vertrouwelijke informatie, afpersing en chantage aanwezig.
Beëdigd tolken en vertalers
Beëdigd tolken gaan dikwijls om met gevoelige informatie. Dit brengt onder andere het risico op misbruik van gegevens, onzorgvuldig omgaan met gegevensdragers, het lekken van informatie, afpersing, afdreiging, vervalsing, het wegmaken van bewijsmateriaal met zich mee. Ook bestaat er in deze dienstverlenende sector het gevaar van omkoping of door de verkregen informatie zichzelf een voordeel te verschaffen. Bij dit screeningsprofiel geldt een terugkijktermijn van tien jaar.
Lidmaatschap schietvereniging
Met het afgeven van VOG's bij lidmaatschappen van een schietvereniging wordt getracht ernstige geweldsmisdrijven, chantage en andere ernstige verstoringen van de rechtsorde te voorkomen. Bij dit screeningsprofiel geldt een terugkijktermijn van acht jaar.
Financiële dienstverlening
In functies binnen de financiële dienstverlening speelt het omgaan met vertrouwelijke informatie een belangrijke rol. Hierbij ontstaat er het risico op onder andere afpersing, chantage, vervalsing, fraude, diefstal, verduistering, omkoping, witwassen, gewelds- en zedenmisdrijven.
Met het afgeven van VOG's wordt beoogd deze misstanden te voorkomen.
